Is een terdoodveroordeelde martelaar uit de 3e eeuw, de heilige Sint-Valentijn, de reden dat wij en masse cadeautjes, chocoladeharten en bossen rozen voor geliefden kopen op 14 februari? Klinkt niet erg logisch, maar het zou door een vreemde samenloop van omstandigheden toch zo gelopen zijn. Tenminste, volgens de legende die de ronde doet over het ontstaan van Valentijnsdag.
Net als lootjes trekken, maar dan anders
De oude Romeinen vierden jaarlijks op 15 februari het vruchtbaarheidsfeest. Tijdens dit evenement, Lupercalia genaamd, werden de namen van alle jonge, ongetrouwde vrouwen in een grote kom gegooid. De ongetrouwde – hopelijk ook jonge – mannen mochten dan om de beurt grabbelen in de bak met namen. Net als lootjes trekken met Sinterklaas, alleen met iets verstrekkender gevolgen: de man die jouw naam trok, werd jouw partner. Je kon natuurlijk geluk hebben en een prachtig gespierde en gebronsde jonge Romeinse god aan de haak slaan… Maar had je pech, dan kon je de persoon in kwestie niet even weg swipen. Je had het er maar mee te doen.
Van ongezellig feest naar Valentijnsdag
Hoewel de term ‘feest’ erg positief klinkt, was het niet zozeer een feest waar ik persoonlijk warm voor zou lopen. Nog afgezien van de grabbeltonkwestie, was het vooral een bloederig feest, waarin alles draaide om het offeren van geiten en honden. De huiden werden door mannen gebruikt om enerzijds hun huid mee te bedekken en anderzijds om er riemen van te snijden. Halfnaakt renden ze dan door de straten en ze zwiepten met de riemen rond. Ze probeerden vooral vrouwen te raken, want dat zou tot vruchtbaarheid leiden. Klinkt niet echt als een gezellig feestje. Maar goed, ieder zo zijn ding, hè?
Het betrof ook nog eens een heidens feestje. Foei. Paus Gelasius stopte de jaarlijkse festiviteiten daarom maar gauw aan het eind van de 4e eeuw. Ik vermoed dat de paus die terdoodveroordeelde martelaar toen maar weer van stal heeft gehaald en er een mooi verhaaltje van heeft gebreid. Het heidense vruchtbaarheidsfeest veranderde in Sint-Valentijnsdag - en wel een dag eerder, op 14 februari. Dat was namelijk volgens overleveringen de datum waarop Sint-Valentijn om het leven was gebracht.
Trouwen in het geheim
Die arme Valentijn. Hij geloofde zo sterk - en dan met name in de liefde - dat hij, al was het tegen de wet, Romeinse soldaten in het geniep liet trouwen met hun geliefdes. De keizer was er namelijk van overtuigd dat getrouwde mannen minder goed zouden presteren in het leger.
Gelukkig dacht Valentijn daar anders over. Op de dag dat Valentijn afscheid moest nemen van deze wereld, schreef hij zíjn geliefde nog een briefje. Met als afzender: Jouw Valentijn.
Wil jij mijn Valentijn zijn?
Het is duidelijk waar het sturen van een kaartje of liefdesbrief op Valentijnsdag vandaan komt. Ook het anoniem verklaren van de liefde, door als afzender ‘jouw Valentijn’ te gebruiken, of iemand te vragen of hij of zij ‘jouw Valentijn’ wil zijn, is bij deze opgehelderd.
Hartjeslolly’s en knuffelbeertjes voor Valentijnsdag
Maar waar komt die drang dan vandaan om op Valentijnsdag cadeautjes voor geliefden te kopen? Eigenlijk is Valentijnsdag pas in de jaren negentig populair geworden bij ons. En uiteraard is het een grote commerciële bende geworden, waarbij de winkels vanaf januari vol liggen met knuffelberen die hartjes vasthouden, roze en rode neprozen, mierzoete mega-lolly’s in de vorm van een hart en dozen chocola met ‘I love you’. Allerhande prul, dus. Hebben we dat echt nodig om te laten zien dat we van elkaar houden?
Ja en nee.
Ik vergelijk Valentijnsdag maar met Moederdag of mijn verjaardag. Van die dagen waarop ik eigenlijk niks wil krijgen en dat van tevoren ook rond snater: Nee, ik hoef niks. He-le-maal niks. Natuurlijk niet, joh, ben je mal? Maarrrr… als ik dan daadwerkelijk niks krijg, ben ik toch lichtelijk teleurgesteld.
En nu?
Wat wil ik hiermee nou eigenlijk zeggen? Dat we tóch Valentijnscadeautjes moeten kopen voor elkaar, zodat niemand zich vergeten voelt op Valentijnsdag? Welnee, dat moet je lekker zelf bepalen. Doe wat jij fijn vindt. Word jij er blij van een chocoladehart te kopen voor je man? Gewoon doen. Is-ie waarschijnlijk nog hartstikke blij mee ook.
Cadeautjes die het sowieso goed doen
Geen zin om je precaire hersencellen te kraken, maar wel om een Valentijnscadeautje te kopen dat in de smaak valt? Met deze verrassingen zit je altijd goed:
Kaart per post. En als je partner de hele dag op zijn of haar werk zit, stuur je de Valentijnskaart daar maar naar toe. Een fles champagne of bos bloemen laten bezorgen is misschien niet heel erg origineel, maar reken maar dat het gewaardeerd wordt.
Hebben jullie kinderen? Stuur die dan op Valentijnsdag (of het weekend na Valentijnsdag) uit logeren. Indien je voldoende financiële mogelijkheden hebt, neem je je partner mee uit eten of naar een gezellig café voor een uitgebreide borrel met hapjes. Zit je krap bij kas? Een goede fles wijn (hoeft niet duur te zijn), wat borrelhapjes en flink wat kaarsen zijn de ingrediënten voor een romantisch avondje. Of ga uit eten bij de Chinees: lekker, betaalbaar en sexy ;-)
Een (tijdelijk) abonnement op een tijdschrift. Je kunt bij de boekhandel zo'n bon kopen, waarmee iemand zelf een tijdelijk abonnement op zijn/haar favoriete tijdschrift kan nemen.
Een kitten of puppy. Succes gegarandeerd.
Fijne Valentijnsdag toegewenst enne... weet jij iets veel beters om cadeau te geven op Valentijnsdag?
Let me know!